Vulva Kanseri

Vulva Kanseri Nedir?

Vulva kanseri, dış genital organları oluşturan vulva dokularında gelişen nadir fakat ciddi bir kadın genital sistemi malignitesidir. Genellikle cilt yüzeyine yakın bölgelerde başlar ve çoğunlukla yavaş ilerleyen bir yapıya sahiptir. En sık görülen türü squamöz hücreli karsinom olup, genellikle ileri yaşlardaki kadınlarda ortaya çıkar.

Hastalığın erken evrelerinde çoğu zaman belirti vermemesi, tanıyı geciktirebileceğinden dolayı farkındalık oldukça önemlidir. Tıbbi literatürde “Vulvar Cancer” olarak geçen bu hastalık, jinekolojik kanserler arasında düşük bir sıklıkta yer alsa da, teşhis ve tedavi sürecindeki karmaşıklığı nedeniyle dikkatle ele alınmalıdır.

Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümü, vulva kanseri tanısı ve tedavisi için en doğru adrestir. Multidisipliner bir yaklaşım gerektiren bu kanser türü, jinekolojik onkoloji uzmanları, patologlar ve radyologların ortak çalışmasıyla değerlendirilmelidir.

Vulva Kanseri Tanım ve Hizmet Kapsamı (Vulva Cancer)

Vulva kanseri, vulvanın dudaklar (labia majora ve labia minora), klitoris ve vajinal açıklık gibi bölgelerini etkileyen kötü huylu tümöral oluşumlar şeklinde tanımlanır.

İngilizce Adı: Vulvar Cancer
Tıbbi Branş: Kadın Hastalıkları ve Doğum / Jinekolojik Onkoloji
Kodlama: ICD-10 C51 (Malignant neoplasm of vulva)

Sağlık sistemi içerisinde bu kanser türü için verilen hizmetler arasında; erken tanı taramaları, biyopsi uygulamaları, cerrahi tedavi, radyoterapi, kemoterapi, hasta bilgilendirme ve psikososyal destek hizmetleri bulunmaktadır.

Vulva Kanseri Belirti ve Semptomları

Vulva kanseri belirtileri, hastalığın evresine ve tümörün lokalizasyonuna bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Erken evrelerde belirti vermemesi sık rastlanan bir durumdur. Ancak ilerleyen evrelerde şu şikâyetler gözlemlenebilir:

• Vulva bölgesinde inatçı kaşıntı
• Ciltte kalınlaşma, pullanma veya renk değişikliği
• Vulva bölgesinde ağrılı, kanamalı veya iyileşmeyen yara
• Vulvada ele gelen sert kitle ya da yumru
• Cinsel ilişki sırasında veya sonrasında kanama
• İdrar yaparken rahatsızlık veya yanma
• Vulva bölgesinde şişlik ve lenf bezlerinde büyüme

Bu semptomlar başka hastalıklarla karıştırılabileceği için, persistan (kalıcı) ya da gittikçe kötüleşen şikayetler mutlaka detaylı jinekolojik değerlendirme gerektirir.

Ne Zaman Doktora Görünmeli?

Aşağıdaki durumların biri veya birkaçı gözlemlendiğinde bir jinekolog ya da jinekolojik onkoloji uzmanı ile görüşülmelidir:

• 2 haftadan uzun süren vulvar kaşıntı, ağrı veya lezyon
• Vulvada iyileşmeyen yara, ülser veya renk değişikliği
• Menopoz sonrası vajinal kanama veya ilişki sonrası kanama
• Vulvada anormal şişlik veya kitle hissi

Erken başvuru, tedavi başarısını doğrudan etkileyen kritik bir faktördür.

Vulva Kanseri Nedenleri

Vulva kanserinin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, birçok risk faktörü hastalığın gelişiminde etkili olabilir. En sık karşılaşılan nedenlerden bazıları şunlardır:

• HPV (Human Papilloma Virus) enfeksiyonu: Özellikle yüksek riskli tipler (tip 16 ve 18), vulvar intraepitelyal neoplazi (VIN) ve kansere dönüşümde kritik rol oynar.
• Kronik inflamasyon: Liken sklerozus gibi kronik cilt hastalıkları ile ilişkilidir.
• Sigara kullanımı: Bağışıklık sistemini baskılayarak HPV’nin kalıcılığını artırır.
• İleri yaş: Özellikle 65 yaş üstü bireylerde görülme sıklığı artar.
• Bağışıklık sistemi baskılanması: HIV pozitif bireylerde risk daha yüksektir.
• Ailede genital kanser öyküsü: Genetik yatkınlık az da olsa etkili olabilir.

Vulva Kanseri Risk Faktörleri

Vulva kanseri risk faktörleri arasında şunlar yer alır:

• HPV enfeksiyonu (yüksek riskli suşlarla enfekte olmak)
• Liken sklerozus gibi vulvar cilt hastalıkları
• Uzun süreli sigara kullanımı
• Cinsel partner sayısının fazlalığı
• Erken yaşta cinsel ilişki
• HIV/AIDS gibi bağışıklık sistemi zayıflığı
• Yaşlılık
• Önceden geçirilmiş servikal, vajinal ya da anal displazi

Bu faktörlerin varlığı, bireylerde düzenli jinekolojik kontrollerin önemini artırır.

Vulva Kanseri Komplikasyonları

Tedavi edilmediği veya geç teşhis edildiği takdirde vulva kanseri, aşağıdaki ciddi komplikasyonlara yol açabilir:

• Lenf nodu metastazı: En sık kasık (inguinal) lenf bezlerine yayılım olur.
• Pelvik yapılar üzerine invazyon
• Cinsel fonksiyon bozuklukları
• İdrar ve bağırsak fonksiyonlarında bozulma
• Psikolojik etkiler: Depresyon, anksiyete ve vücut imajında bozulma

Tedaviye bağlı gelişebilecek komplikasyonlar arasında ise lenfödem, yara enfeksiyonları, ve radyoterapi sonrası cilt problemleri yer alabilir.

Vulva Kanseri Tanı ve Tedavi

Vulva Kanseri Tanı Yöntemleri

Vulva kanseri tanısı, ayrıntılı bir fizik muayene ile başlar ve ileri tanı yöntemleri ile desteklenir. Erken tanı, tedavi başarısını doğrudan etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Tanıda kullanılan temel yöntemler şunlardır:

H3: Fiziksel Muayene ve Anamnez

Hekim, hastanın şikayetleri doğrultusunda vulva bölgesini detaylı şekilde inceler. Görsel değerlendirme, anormal lezyonların saptanmasında kritik rol oynar.

H3: Kolposkopi

Kolposkopi, büyütmeli özel bir cihazla vulva bölgesinin ayrıntılı incelenmesini sağlar. Şüpheli alanlar bu yöntemle net bir şekilde değerlendirilir.

H3: Biyopsi

Tanının kesinleşmesi için en güvenilir yöntemdir. Şüpheli bölgeden alınan doku örneği, patolojik inceleme ile değerlendirilir. Biyopsi sonucu, hücrelerin kanserli olup olmadığını gösterir.

H3: Görüntüleme Yöntemleri

Kanserin yayılımını değerlendirmek için aşağıdaki görüntüleme yöntemleri kullanılır:

• Ultrasonografi
• MRI (Manyetik Rezonans Görüntüleme)
• BT (Bilgisayarlı Tomografi)
• PET-CT (Pozitron Emisyon Tomografisi)

Kanıta Dayalı Tedavi Yöntemleri

Vulva kanseri tedavisi, hastalığın evresi, lezyonun tipi, yayılım durumu ve hastanın genel sağlık durumuna göre planlanır. Kanıta dayalı tıp uygulamaları, hastanın en iyi klinik sonucu almasını hedefler.

H3: Cerrahi Müdahale

Erken evre vakalarda genellikle cerrahi tedavi ilk seçenektir. Uygulanan cerrahi türleri:

• Lokal eksizyon: Küçük tümörler için tercih edilir.
• Vulvektomi: Tüm vulvanın çıkarılması (total vulvektomi) ya da bir kısmının çıkarılması (parsiyel vulvektomi).
• Lenf nodu diseksiyonu: Kanserin lenf bezlerine yayılma riski varsa uygulanır.

H3: Radyoterapi

Lokal ileri hastalık veya lenf nodu metastazı olan olgularda kullanılabilir. Ameliyat öncesi ya da sonrası uygulanabilir.

H3: Kemoterapi

Yaygın ya da nüks etmiş vakalarda, özellikle radyoterapi ile kombine şekilde uygulanır. En sık kullanılan ilaçlar: Cisplatin, 5-FU, Paclitaxel.

Önleme ve Korunma Yöntemleri

Vulva kanseri için tam bir önleme yöntemi olmasa da, risk faktörlerini azaltmak mümkündür:

• HPV aşısı: Özellikle genç yaşta uygulandığında vulvar kanser riskini azaltabilir.
• Sigara bırakılması
• Düzenli jinekolojik kontroller
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunma
• Liken sklerozus gibi hastalıkların tedavi edilmesi

Güncel Araştırmalar ve Gelecekteki Tedaviler

Vulva kanseri üzerine yapılan yeni çalışmalar, özellikle immünoterapi, gen tedavisi, ve hedefe yönelik tedaviler üzerinde yoğunlaşmaktadır.

• PD-1/PD-L1 inhibitörleri, ileri evre veya tedaviye dirençli hastalarda umut verici sonuçlar göstermektedir.
• Moleküler düzeyde kanserin genetik profillenmesi, kişiselleştirilmiş tedavi seçeneklerini mümkün kılmaktadır.
• Lokal ilaç dağıtım sistemleri, sağlıklı dokulara zarar vermeden tedavi uygulanmasını amaçlamaktadır.

Vulva Kanseri Tedavisi

Tedavi yaklaşımı kişiselleştirilir. Erken evrede genellikle cerrahi tedavi ile tam kür sağlanabilir. İleri evrelerde ise multimodal tedavi uygulanır: cerrahi + radyoterapi ± kemoterapi. Tedavi sonrası yakın takip ve destekleyici tedaviler çok önemlidir.

Vulva Kanseri Kendi Kendine Bakım

Vulva kanseri tedavisi sonrası hastaların yaşam kalitesini artırmak için dikkat etmesi gerekenler:

• Hijyen: Vulva bölgesinin nazikçe temizlenmesi, enfeksiyon riskini azaltır.
• İyileşme sürecinde cilt bakımı: Cerrahi yara bakımı düzenli yapılmalıdır.
• Cinsel sağlık danışmanlığı: Vulvektomi sonrası psikolojik destek önemlidir.
• Lenfödem takibi: Lenf nodu çıkarılan hastalarda şişlik için özel bakım önerilir.
• Dengeli beslenme ve hafif egzersiz: Genel iyilik hali ve bağışıklık desteği için önerilir.

Vulva Kanseri Alternatif Tıp

Alternatif tıp yaklaşımları ana tedavinin yerini alamaz, ancak destekleyici olarak uygulanabilir.

• Bitkisel tedaviler: Bilimsel kanıtı olmayan ürünlerden kaçınılmalıdır.
• Aromaterapi, yoga, meditasyon gibi yöntemler anksiyete ve ağrıyı azaltmada faydalı olabilir.
• Akupunktur, kemoterapiye bağlı mide bulantısı ve stres üzerinde etkili bulunmuştur.
• Her alternatif yöntem doktor kontrolünde ve onayıyla uygulanmalıdır.

Vulva Kanseri ile İlgilenen Doktorlar ve Tedavi Eden Bölümler

Başa Çıkma ve Destek

Vulva kanseri, yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda psikolojik, sosyal ve cinsel yönleriyle de etkileyici bir hastalıktır. Bu süreçte hastaların baş etme becerileri ve sosyal destek mekanizmaları önemli bir rol oynar.

• Psikolojik destek: Kanser tanısı, kaygı, korku ve depresyon gibi duygulara neden olabilir. Psikoonkoloji uzmanları, bireyin duygusal yükünü hafifletmeye yardımcı olur.
• Destek grupları: Vulva kanseri yaşamış diğer kadınlarla deneyim paylaşımı, yalnızlık hissini azaltır.
• Aile ve yakın çevrenin rolü: Duygusal destek, hastanın tedavi sürecine uyumunu artırır.
• Cinsel terapi: Vulvektomi sonrası oluşan cinsel işlev bozukluklarına yönelik özel danışmanlık programları mevcuttur.
• Fiziksel terapi: Lenfödem ve pelvik taban kas zayıflığı gibi sorunlara karşı fizyoterapi desteği alınabilir.

Doktorunuza Sormanız Gereken Sorular

Vulva kanseri tanısı alan bir hasta, doktoruna aşağıdaki soruları sormaktan çekinmemelidir:

• Bu kanserin evresi nedir?
• Tedavi seçenekleri nelerdir?
• Cerrahi müdahalede neler yapılacak?
• Tedavi süreci ne kadar sürecek?
• Radyoterapi ya da kemoterapiye ihtiyacım olacak mı?
• Yan etkiler nelerdir? Onlarla nasıl başa çıkabilirim?
• Tedavi sonrası cinsel yaşamım nasıl etkilenecek?
• Hastalığın tekrarlama riski nedir?
• Takip planım nasıl olacak?
• Psikolojik destek ya da grup terapisi alabilir miyim?

Bu sorular, hem tıbbi süreci anlamak hem de bilinçli hasta katılımını teşvik etmek açısından oldukça değerlidir.

Doktorunuzdan Ne Beklemelisiniz?

Vulva kanseri tedavisi sürecinde hasta-doktor ilişkisi büyük önem taşır. Hasta, doktorundan şu niteliklerde bir yaklaşım beklemelidir:

• Empati ve anlayış: Özellikle hassas bir bölgeye ait bir kanser türü olması, mahremiyetin korunmasını önemli kılar.
• Açık ve anlaşılır iletişim: Tanı, tedavi ve süreç hakkında net bilgi verilmelidir.
• Multidisipliner yönlendirme: Gerekli durumlarda onkolog, psikolog, fizyoterapist gibi diğer branşlara yönlendirme yapılmalıdır.
• Takip programı oluşturma: Tedavi sonrası düzenli kontrollerin planlanması gerekir.
• Hasta tercihlerini dikkate alma: Cerrahi yöntemler, tedavi seçenekleri veya estetik konularda hastanın onayı ön planda tutulmalıdır.

Bu Hastalığa Hangi Doktor Bakar?

Vulva kanseri, doğrudan jinekolojik onkoloji uzmanı tarafından takip ve tedavi edilir. Ancak sürecin her aşamasında farklı uzmanlık alanlarından destek alınabilir:

• Jinekolog: İlk değerlendirme ve yönlendirme
• Jinekolojik Onkolog: Tanı, tedavi planlaması ve cerrahi
• Radyasyon Onkoloğu: Radyoterapi uygulamaları
• Tıbbi Onkolog: Kemoterapi protokolleri
• Patolog: Biyopsi ve doku değerlendirmesi
• Psikolog / Psikoonkolog: Duygusal destek
• Fizyoterapist: Lenfödem tedavisi, pelvik taban rehabilitasyonu

Bu Hastalık Hangi Bölüm Bakar? (Tedavi Eden Bölümler)

Vulva kanseri tedavisinde görev alan tıbbi bölümler şunlardır:

• Kadın Hastalıkları ve Doğum
• Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi
• Radyasyon Onkolojisi
• Tıbbi Onkoloji
• Patoloji
• Psikiyatri / Psikoonkoloji
• Fizyoterapi ve Rehabilitasyon
• Beslenme ve Diyetetik (destek tedavi)

Bu bölümler arasında iyi bir iletişim ve koordinasyon sağlanması, tedavi başarısını artırır. Multidisipliner tümör konseyleri, hastaya en uygun yaklaşımı belirlemede kritik rol oynar.

Sonuç

Vulva kanseri, kadınların dış genital bölgesinde gelişen nadir ancak ciddi sonuçlar doğurabilecek bir jinekolojik kanser türüdür. Genellikle squamöz hücreli karsinom olarak görülen bu tümör, erken tanı konulması halinde yüksek oranda tedavi edilebilir. Ancak hastalığın sıklıkla geç belirti vermesi, düzenli jinekolojik muayenelerin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır.

Bu hastalığın gelişmesinde en belirgin risk faktörü HPV enfeksiyonudur. Bu nedenle, toplum sağlığı açısından HPV aşısının yaygınlaştırılması, sigaranın bırakılması ve cinsel sağlık bilincinin artırılması öncelikli korunma stratejileri arasında yer almalıdır. Ayrıca liken sklerozus gibi öncül deri hastalıklarının erken dönemde tanınarak tedavi edilmesi de vulva kanseri riskini düşürecektir.

Tanı yöntemleri, fiziksel muayene, kolposkopi, biyopsi ve görüntüleme tekniklerini içerir. Tedavi süreci ise hastalığın evresine göre şekillenir; cerrahi, radyoterapi, kemoterapi ve destek tedaviler kombine şekilde uygulanabilir. Ayrıca son yıllarda immünoterapiler ve hedefe yönelik tedavi seçenekleri, ileri evre vakalar için yeni umutlar sunmaktadır.

Hastalık süreci yalnızca fiziksel değil, duygusal ve psikososyal boyutlarıyla da yönetilmelidir. Bu nedenle, hastaların psikolojik destek alması, cinsel sağlık danışmanlığı gibi hizmetlerden faydalanması büyük önem taşır. Aynı zamanda lenfödem, cilt problemleri gibi tedaviye bağlı komplikasyonların da dikkatle takip edilmesi gereklidir.

Unutulmamalıdır ki, erken teşhis hayat kurtarır. Vulva bölgesinde inatçı kaşıntı, renk değişikliği, yara veya kitle gibi belirtiler fark edildiğinde zaman kaybetmeden bir jinekolojik onkoloji uzmanına başvurulmalıdır. Bu yaklaşım, hem yaşam süresini uzatır hem de yaşam kalitesini artırır.

Sağlıklı bir yaşam için:

• HPV aşısı olun.
• Sigara kullanmayın.
• Düzenli jinekolojik kontrollerinizi yaptırın.
• Anormal semptomlarda vakit kaybetmeden doktora başvurun.

Vulva kanseri, farkındalık ve doğru yönetimle kontrol altına alınabilecek bir hastalıktır. Kadınların kendi bedenlerini tanımaları, değişiklikleri fark etmeleri ve tıbbi yardıma zamanında ulaşmaları, bu mücadeledeki en büyük güçtür.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Bağlantılar:

• Türkiye Kanser Dairesi Başkanlığı – Vulva Kanseri
• CDC – HPV ve Kanser İlişkisi
• European Cancer Organization – Gynaecological Cancers

Sınav : Bilgilerini Test et.

1. Vulva kanseri en sık hangi yaş grubunda görülür?
a) 20-30 yaş
b) 30-40 yaş
c) 60 yaş üzeri
d) 50-60 yaş

2. Vulva kanserine yol açabilen virüs hangisidir?
a) HIV
b) HPV
c) HSV
d) EBV

3. Vulvada inatçı kaşıntı hangi hastalığın belirtisi olabilir?
a) Vajinit
b) Sedef hastalığı
c) Vulva kanseri
d) Endometriozis

4. Vulva kanseri en sık hangi hücre türünden gelişir?
a) Adenokarsinom
b) Melanom
c) Squamöz hücre
d) Bazal hücre

5. HPV aşısı hangi yaş grubunda en etkilidir?
a) 9-14 yaş
b) 20-25 yaş
c) 30-35 yaş
d) 40 yaş üzeri

6. Vulva kanserinin kesin tanısı nasıl konur?
a) Ultrason
b) Kan testi
c) Biyopsi
d) MRI

7. Vulva kanserinden korunmada en etkili yöntem hangisidir?
a) Doğum kontrol hapı kullanmak
b) HPV aşısı olmak
c) Bitkisel tedaviler
d) Rutin smear testi

Doğru Cevaplar: (1: c, 2: b, 3: c, 4: c, 5: a, 6: c, 7: b)